De waarde van advies wordt beïnvloed door de waarden van de financieel adviseur. Deze kunnen echter willekeurig, betekenis- of krachteloos overkomen. Wat gaat er ‘fout’? Waarom is dit een kwestie van waardering?

De waarde van advies en de waarde van waarden

Als financieel adviseur kunnen waarden veel meer voor je betekenen dan je in eerste instantie wellicht denkt. Al sta je er niet bij stil, potentieel zit er veel in:

• Waarden kunnen je inspiratie, focus en kracht geven vanuit wie je bent, wat je biedt, voor wie en wat je drijft.
• Vanuit je waarden kan je relaties aangaan met ideale klanten: mensen die je energie en inspiratie geven en voor wie je graag jouw beste werk levert.
• Meer ideale klanten helpen je als adviseur de toegevoegde waarde vergroten.
• Waarden helpen een sterke gemeenschap vormen van ideale
• Waarden geven je inspiratie en focus voor personal branding, marketing, ondernemerschap, leiderschap, professionele, en persoonlijke ontwikkeling.

In de praktijk wordt echter van dit potentieel nog weinig gebruik gemaakt.

Wat gaat er zoal ‘fout’? Denk dan aan:

1. Je waarden zijn willekeurig. ‘Er zijn zoveel waarden die bij me passen. Als iemand A of B zegt, dan denk ik vaak: dat ben ik ook! Vandaag zeg ik wellicht A, morgen misschien wel B’. Je kan niet echt kiezen, je mist innerlijke verbinding.
2. Je waarden zijn betekenisloos. ‘We zijn allemaal duurzaam, integer, respectvol, transparant, ambitieus, resultaatgericht, eerlijk, teamspeler en professioneel. Toch? Niet dan?’ Ieder zo z’n eigen definitie en ‘framing’.
3. Je waarden zijn krachteloos. Er zit geen vitaliteit in. Ze leven niet, ze zijn te bedacht en rationeel. Zonder kracht verlies je geloofwaardigheid. Stakeholders ervaren je waarden niet en belangrijker nog: je ervaart ze zelf niet.

Maar, als het dan ‘fout’ gaat, waarom dan?

• Ontbreekt het je aan nieuwsgierigheid of wil, dan wordt het niets.
• Je weet niet hoe je er achter komt (hierover later meer).
• Ongeduld belemmert je. Je kan meer doorzettingsvermogen gebruiken.
• Je kent je waarden, maar doet er weinig mee. Dan schiet het alsnog niet op.

Verder kan een diepere oorzaak een rol spelen.

Waarden baseren op de mening van anderen en op wilskracht

Mensen hebben namelijk de neiging om waarden over te nemen van anderen. Van onze ouders, baas of collega’s bijvoorbeeld. Vanuit hoe zij over je denken en wat van je verwacht wordt, vanuit de cultuur.

Er is daarbij een natuurlijk spanningsveld tussen hoe anderen je ervaren en waarderen en wie je werkelijk bent. Dat spanningsveld kan te groot worden.

De mening van anderen kan al te dominerend zijn. Het kan dan zijn dat je te weinig ervaart wat je eigen waarden zijn, maar dat je wel een spanningsveld ervaart. Dit kan een rede zijn om op zoek te gaan naar je eigen waarden.

Zelf ervoer ik een te groot spanningsveld tussen hoe anderen mij ervaren en waarderen, en wie ik werkelijk ben. Maar dat besefte ik eerst onvoldoende.

Jarenlang werkte ik als projectmanager in ICT projecten bij een grote bank. Ik gaf zelf tegenover anderen aan dat ik resultaatgericht ben.

Ik had plezier in resultaatgerichtheid en het ging me aardig af. Maar resultaatgerichtheid is niet wat mijn grootste waarde, kwaliteit en kracht is.

Resultaatgerichtheid was het cultureel gewenste antwoord. Iets wat men graag hoort. Maar het zegt te weinig over mijzelf, over mijn identiteit.

Let daarom op: Waarden die je vaak hoort, zoals duurzaamheid, transparantie, integriteit of ambitie kunnen al snel cultureel gewenste antwoorden zijn.

De kans is groot dat je andere waarden hebt, wellicht zonder dat je het voldoende beseft. Aan de orde is de vraag: waar zit je grootste waarde, kwaliteit en kracht?

Je waarde, kwaliteit en kracht komen zijn verbonden met een fundamentele menselijke behoefte: de behoefte aan waardering.

Het genoemde spanningsveld is een rede om hier eens nader bij stil te staan.

Waardering is de vierde in de hiërarchie van fundamentele menselijke behoeftes, aldus de bekende psycholoog Maslow.

Behoefte aan waardering betreft enerzijds zelfrespect, gevoel van sterkte, streven naar prestatie, deskundigheid, bevoegdheid, vertrouwen en vrijheid en anderzijds reputatie, respect en achting van anderen, erkenning, aandacht en belangrijkheid.

Maslow’s benadering gebruikt men bijvoorbeeld in verband met behoeftes van klanten. Het aardige is, je kan het ook op jezelf en je eigen organisatie betrekken.

Maslow geeft aan dat er gevaar in schuilt als je zelfrespect baseert:

1. Op basis van de mening van anderen.
2. Op bekwaamheid en resultaat dat louter voortkomt uit wilskracht, vastberadenheid en verantwoordelijkheid.

Op de gevaren ga ik hier niet in. Waar het nu om gaat is dat Maslow criteria aanreikt waarop je kan letten voor jezelf als het gaat om waardering.

Het lastige kan echter zijn (ik zeg het nogmaals) dat je van jezelf onvoldoende door hebt wanneer er al teveel gevaar schuilt in verschil van waarden.

Ik merkte pas jaren later, hoe belangrijk het is dat je je waarden en kwaliteiten leert onderscheiden en loskoppelen van de mening van anderen. Plus dat je je kwaliteiten inzet en voor je waarden leert opkomen.

Maar als je dat nooit in de gaten had en niemand je er ooit goed op wees, wat dan?

Waarden baseren op verdiend respect en innerlijke geaardheid

Maslow geeft verder ook aan dat het meest stabiele en dus meest gezonde zelfrespect gebaseerd is op:

1. Verdiend respect door anderen, op basis van werkelijke capaciteiten, resultaten, bevoegdheid en geschiktheid voor de taak.
2. Werkelijke bekwaamheid en resultaat vloeien snel en natuurlijk voort uit innerlijke geaardheid.

Duidelijk wordt daarmee dat hij ook hiermee criteria aanreikt waar het in wezen om gaat bij het vervullen van de waardering behoefte. Criteria die je wijzen richting wat je nodig hebt als je jouw waardering en kwaliteit wilt vergroten.

Vervolgvraag is dan hier: hoe ontdek en ontwikkel je waarden en kwaliteiten voor jezelf en je organisatie?

Zelf herinner ik me goed hoe ik met een coach tot enkele waarden en kwaliteiten kwam die toch nog steeds te willekeurig, betekenisloos, en krachteloos waren. Het ging me niet gemakkelijk af.

Pas later ontdekte ik dat wat mij drijft is mensen helpen met bijdragen die er wezenlijk toe doen. Dit is voor mij veel meer dan resultaatgerichtheid. Bij gewenste resultaten vraag ik me al snel af: draagt dit wel wezenlijk bij?

Toen ik dit wist van mezelf, merkte ik echter in enkele sollicitatiegesprekken dat alleen het kennen van je waarden en kwaliteiten en de betekenis ervan niet genoeg is. Er is daarnaast kracht nodig om je verhaal over te brengen.

Wat ook geldt: tijden zijn veranderd. In ‘vroeger tijden’ leek het kennen van je waarden en kwaliteiten veel minder een issue dan nu. Nu zijn er meer fricties. Je wordt althans vaak geacht meer in een soort standaard format of frame te passen.

Pas je daar niet in, dan heb je kracht nodig om je eigen verhaal over te brengen. Misschien hebben we het hier wel over één van de grootste uitdagingen van deze tijd: je waarden, kwaliteiten én kracht leren aanvaarden en inzetten.

Mijn zoektocht bracht me op steeds meer ideeën over hoe ik niet alleen mezelf kan helpen maar ook andere individuen en organisaties: Hoe ontdek en ontwikkel je waarden die je zelf en vervolgens anderen betekenis en kracht geven?

Waarden die in lijn zijn met je innerlijke geaardheid, je eigen identiteit.

Afgelopen jaren heb ik daartoe een gedachtegoed ontwikkeld dat er vanuit gaat dat je waarden en kwaliteiten voortkomen uit je talenten.

Deze aanpak heeft verscheidene voordelen:

1. Je vindt je waarden en kwaliteiten makkelijker.
2. Ze krijgen meer betekenis en diepgang doordat ze voortkomen uit je talenten.
3. Samen met je waarden en kwaliteiten geven je talenten je kracht.
4. Je waarden, kwaliteiten en talenten helpen bij het aantrekken van ideale klanten en andere ideale stakeholders. Stakeholders die ook jou waarderen.
5. Ze maken ontwikkeling makkelijker van je potentieel, aanbod en bijdrage.
6. Je vervult er niet alleen je behoefte aan waardering mee, maar ook de lagere fundamentele saamhorigheid, veiligheid en fysiologische behoeftes.

Meer lezen? Lees: Prestatie motivatie ontwikkelen vanuit je talenten, waarden en kwaliteiten

Literatuur: Abraham H. Maslow, Motivatie en persoonlijkheid, 2^e verbeterde druk, 1974, Lemniscaat, Rotterdam.